Thuật ngữ tiền tip (tiền boa) được mọi người bắt gặp thường xuyên trong ngành dịch vụ F&B, nhất là trong những nhà hàng lớn. Ở Việt Nam tiền tip là tùy tâm, đôi khi là để khách hàng chứng tỏ “đẳng cấp”. Tuy nhiên, tại nhiều nước số tiền này là bắt buộc khi sử dụng dịch vụ tại nhà hàng. Vậy cụ thể sự khác nhau giữa tiền tip tại Việt Nam và các nước trên thế giới như thế nào? Hãy cùng iPOS.vn tìm hiểu ở ngay bài viết dưới đây.
Nội dung [hiển thị]
1. Tiền tip là gì? Nhà hàng nên phân chia tiền tip như thế nào?
Tiền tip là một thuật ngữ quen thuộc được sử dụng trong ngành khách sạn nói riêng và ngành dịch vụ nói chung, có ý nghĩa là một khoản tiền nhỏ mà khách hàng thưởng thêm cho nhân viên thay cho một lời cảm ơn khi họ cảm thấy thực sự hài lòng về chất lượng phục vụ. Ngoài ra, đây cũng là phần thưởng để động viên, tạo động lực và niềm vui thêm cho nhân viên khi có thái độ, phong cách làm việc nhiệt tình, chuyên nghiệp.
Việc thưởng tiền tip cho nhân viên đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng trên thế giới và cũng bắt đầu phổ biến tại Việt Nam. Ở Việt Nam, tiền tip được biết đến với tên gọi quen thuộc hơn là “tiền bo”. Thông thường, đối tượng thường xuyên được nhận tiền tip từ khách hàng là nhân viên phục vụ. Bởi lẽ, đây chính là đội ngũ tiếp xúc với khách hàng nhiều nhất, trực tiếp mang đến sự trải nghiệm về dịch vụ tại nhà hàng.
Tiền tip có thể được xem như một khoản thu nhập thêm cho nhân viên trong nhà hàng. Tuy nhiên, cũng không ít người đặt câu hỏi: Tại sao để khách hàng hài lòng cần sự phối hợp của cả bộ máy nhân sự từ quản lý, bếp/bar, thu ngân, bảo vệ,… mà chỉ nhân viên phục vụ mới được nhận tiền tip? Vấn đề này có thể gây nên mâu thuẫn bất đồng nếu chủ nhà hàng không có sự phân chia minh bạch, rõ ràng. Vì vậy, chủ nhà hàng có thể tham khảo một số quy tắc dưới đây để tìm ra phương pháp phân chia tiền tip phù hợp nhất cho nhà hàng của mình:
Công ai người nấy hưởng: Nhân viên được tip sẽ được hưởng trọn vẹn số tiền đó – đây là hình thức công bằng nhất vì ai làm tốt sẽ được hưởng quyền lợi chính đáng, tạo động lực cho mỗi cá nhân nỗ lực hơn. Tuy nhiên, cách thức này cũng có điểm hạn chế vì những bộ phận bên trong như bếp/bar ít có cơ hội nhận được tiền tip.
Chia theo tỷ lệ phần trăm: Cách chia tiền tip dựa trên mức độ đóng góp của mỗi nhân viên giúp đánh giá hiệu quả công việc mỗi bộ phận, đồng thời nhân viên nào cũng sẽ được hưởng quyền lợi tương xứng với nỗ lực của họ. Tiêu chí để có thể đánh giá đúng và phân chia chuẩn tỷ lệ phần trăm tiền tip dựa trên khối lượng công việc, mức độ tiếp xúc với khách hàng, hiệu suất công việc,…
Chia đều cho toàn bộ nhân viên: Đây là cách phân chia nhanh chóng, giúp đảm bảo quyền lợi cho tất cả nhân sự. Số tiền mọi người nhận được sau khi đã chia đều như nhau nên không có sự tị nạnh, hạn chế tối đa tình trạng lục đục trong nội bộ. Tuy nhiên, việc phân chia theo hình thức này sẽ khiến một số cá nhân không có động lực phấn đấu mà chỉ chờ đợi hưởng lại từ người khác.
Xem thêm: Áp phí dịch vụ hay để khách tự tip: đâu là chiến lược hiệu quả nhất?
2. Sự khác nhau văn hóa tiền tip tại nhà hàng giữa Việt Nam và trên thế giới
Tiền tip dần trở thành một nét văn hoá thú vị trên phạm vi toàn cầu. Mà văn hoá thì có tính linh động và cần ứng xử một cách linh hoạt. Một tập tục có thể phù hợp với dân tộc này nhưng lại là điều cấm kỵ ở một nơi khác, tiền tip trong nhà hàng cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Dù bạn chỉ là chủ một nhà hàng tại Việt Nam, hãy nắm rõ quy tắc tiền tip ở mỗi nước trên thế giới để giúp nhân viên của mình có cách ứng xử sao cho phù hợp khi gặp khách hàng từ Việt Nam hay khách hàng ngoại quốc.
2.1. Văn hóa tiền tip trên thế giới
Tiền tip ở Mỹ được xem là khoản bắt buộc trong các nhà hàng, chúng được tính trực tiếp 15-20% vào hoá đơn. Ở Pháp, tiền tip cũng được tính vào 15% hoá đơn nhưng khách hàng vẫn nên để lại vài đồng lẻ để cảm ơn nhân viên phục vụ. Khách hàng sử dụng dịch vụ tại các nhà hàng ở Canada thường tự động tip khoảng 15 – 20% hóa đơn cho nhân viên phục vụ mặc dù đây không phải là khoản bắt buộc. Ở Thụy Điển, nhân viên sẽ đưa lại cho chủ nhà hàng khi nhận được tiền tip, khoản tiền này được chia đều cho tất cả mọi người. Ở các nước châu Âu khác thì tiền tip không bắt buộc.
Ngược lại một số quốc gia lại nói không với tiền tip. Ở Nhật Bản hay Italy việc để lại tiền tip được xem là điều bất thường và không tôn trọng người phục vụ, hoặc thầm ám chỉ nhà hàng trả lương thấp cho nhân viên. Một số quốc gia thậm chí còn đưa ra những quy định về việc cấm nhân viên nhận tiền tip. Nhiều nước như Hàn Quốc, Thái Lan, Đan Mạch, Australia… lại không quá quan trọng về tiền tip, có hay không đều được.
2.2. Văn hóa tiền tip tại Việt Nam
Tại Việt Nam, tiền tip là tùy tâm và không bắt buộc tại các nhà hàng. Khách nước ngoài tại Việt Nam khá “thoáng” khi tip tiền cho nhân viên phục vụ nhưng 70% người Việt lại không có thói quen bo tiền hoặc tỏ ra ép buộc khi được hỏi.
Văn hóa tiền tip tại Việt Nam có sự khác biệt theo vùng miền, nhóm khách hàng và hình thức dịch vụ. Ở các nhà hàng cao cấp, tiền tip được hiểu như khoản phụ thu phục vụ, chiếm 10 – 15% hóa đơn hoặc khách hàng có thể đưa thêm nếu cảm thấy hài lòng. Với những nhà hàng bình dân thì dù chất lượng dịch vụ tốt hay nhân viên nhiệt tình đến đâu đi nữa thì khách hàng vẫn không có thói quen tip cho nhân viên.
Hành động đưa tiền tip cho nhân viên tại Việt Nam nếu không khéo léo có thể mang đến những suy nghĩ tiêu cực, được nhiều người coi là việc làm để thể hiện, khoe mẽ bản thân. Do vậy, một số khách hàng lịch sự sẽ không đưa trực tiếp mà thường kẹp tiền vào bìa da sau khi đã thanh toán hóa đơn hoặc nhẹ nhàng đặt tiền mặt xuống mặt bàn và ra dấu hiệu cho người phục vụ đến lấy.
3. Bí quyết để nhận được nhiều tiền tip tại nhà hàng
Không phải cứ nhà hàng nào có chất lượng dịch vụ tốt là sẽ dễ dàng nhận được tiền tip. Tuy nhiên, thay vì cố ý “đòi” tiền tip khiến khách hàng cảm thấy khó chịu, hãy ứng biến khéo léo trong cách phục vụ, cư xử và giao tiếp với họ. Vì vậy, nhân viên tại các nhà hàng có thể áp dụng một số “thủ thuật” sau để gia tăng cơ hội nhận tiền tip:
Phục vụ nhiệt tình và chu đáo: Phương châm “khách hàng là thượng đế” chưa bao giờ thừa. Hãy quan tâm và tinh ý đến từng chi tiết nhỏ nhặt nhất trong quá trình phục vụ khách hàng. Chẳng hạn như thấy một vị khách dùng bữa xong mà vẫn ngó nghiêng trên bàn như đang tìm kiếm gì đó thì đó có thể là do họ đang cần tăm, hãy đến xác nhận lại và mang lọ tăm đến mời họ dùng. Hoặc khi một khách hàng đứng lên và loay hoay nhìn quanh, có thể là họ đang muốn tìm WC, hãy nhanh nhẹn chạy lại và hỏi họ cần gì,…
Chú ý đến biểu cảm và ngôn ngữ giao tiếp: Nhân viên phục vụ nên luôn mỉm cười và nhìn thẳng vào mắt khách hàng để lấy được sự thiện cảm. Đặc biệt, một bí quyết để được nhận tiền tip từ khách hàng là hãy giới thiệu bản thân khi gặp khách, chẳng hạn như “Em là Trang – nhân viên phục vụ của nhà hàng X. Chị cần gì có thể gọi em nha!”. Bên cạnh đó, nhân viên cũng cần nhớ tên khách hàng để những cuộc đối thoại trở nên gần gũi, tự nhiên hơn: “Chị Hoa đã muốn lên món chính chưa ạ?”, “Chị Hoa muốn gọi thêm món tráng miệng không ạ?”.
Quan tâm đến khách hàng nhí: Một mẹo nhỏ để “ghi điểm” với khách hàng là quan tâm với con cái của họ. Đó có thể là sắp xếp ghế riêng dành cho trẻ em, hỏi các bé có ăn được cay không, tư vấn các món ăn mà trẻ em yêu thích,… hoặc thậm chí là trò chuyện và chơi đùa với bé khi có thời gian để bố mẹ có thể thoải mái thưởng thức trọn vẹn bữa ăn. 80% khách hàng sẵn sàng tip thêm tiền thưởng nếu nhân viên có thể theo dõi và để mắt đến con cái của họ.
Cá nhân hóa món ăn/đồ uống: Nhân viên bộ phận bếp/bar hoàn toàn có thể nhận được tiền tip nếu biết đến tuyệt chiêu sau đây. Bên cạnh việc cố gắng chế biến ra sản phẩm có chất lượng và hương vị tốt nhất, hãy nâng cao trải nghiệm của khách hàng bằng cách “cá nhân hóa” món ăn/đồ uống được yêu cầu. Trước hết, hãy làm đúng yêu cầu của khách hàng, chẳng hạn như bít tết chín vừa, salad ít sốt, nước chanh ít ngọt,… Tiếp theo, hãy làm món ăn/đồ uống trở nên đặc biệt hơn với những lời ghi chú. Chẳng hạn như viết một tờ giấy note dán trên bên cạnh đĩa: “Chúc anh Nam dùng bữa ngon miệng nha!”.
Trên đây là những điều mà chủ nhà hàng cần biết về tiền tip để biết cách cư xử đúng với khách hàng và không bị rơi vào những tình huống khó xử. Hãy chia sẻ với nhân viên về cơ chế tiền tip để họ có thêm động lực cố gắng làm việc. Như vậy, nhân viên thì vừa có cơ hội gia tăng thu nhập từ tiền tip, còn nhà hàng thì ngày càng được khách hàng yêu mến vì có chất lượng dịch vụ khác biệt.
Bạn hãy cùng tham khảo một số phần mềm sau để quản lý nhà hàng trơn tru hơn nhé!
Top 5 phần mềm quản lý nhà hàng được ưa chuộng nhất hiện nay
