Nội dung [hiển thị]
1. Tiền tip là gì?
2. Các loại tiền tip phổ biến trong nhà hàng/quán ăn
2.1. Tiền mặt
Đây là hình thức truyền thống và cơ bản nhất của việc để lại tiền tip. Khách hàng thường sẽ thêm một khoản tiền nhỏ để tip thêm cho nhân viên khi thanh toán, hoặc để lại trên bàn trước khi rời đi. Thậm chí, tại một số nhà hàng có một lọ thủy tinh gọi là tip box ngay tại quầy giao dịch dành riêng cho khách hàng đặt tiền tip vào đó.
Hiển nhiên việc tip bằng tiền mặt đã quá đỗi quen thuộc với tất cả khách hàng cũng như những ai đang làm trong ngành dịch vụ. Thế nhưng, điều này cũng đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải tính khoản tiền này một cách thủ công và mất nhiều thời gian hơn, đi cùng với một số lo ngại khác không thể bỏ qua như dễ bị đếm sai, thất lạc hoặc đánh mất.
2.2. Thẻ tín dụng
Thanh toán bằng thẻ tín dụng và ví điện tử đang dần thay thế phương thức thanh toán bằng tiền mặt. Nhờ có sự hỗ trợ từ công nghệ, quá trình thanh toán khi mua hàng đã trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn bao giờ hết. Tất cả những việc cần phải làm chỉ là chạm thẻ để thanh toán hoặc quét mã thanh toán trên ứng dụng di động, rồi hoàn tất giao dịch một cách vô cùng đơn giản.
Đối với những khách hàng tip qua thẻ tín dụng, họ không còn phải tự tính tiền tip nữa mà phần mềm thanh toán sẽ tự động làm việc đó kèm theo đề xuất số tiền hoặc tỷ lệ phần trăm tiền tip. Tuy nhiên, phương thức tip qua thẻ tín dụng này vẫn chưa thật sự phổ biến tại Việt Nam. Dù vậy, hiện nay một số ứng dụng đặt món trực tuyến đã có các tùy chọn tip thêm cho nhân viên giao hàng khi thanh toán qua thẻ hoặc ví điện tử, hứa hẹn tương lai cũng sẽ được áp dụng trong các giao dịch tại nhà hàng.
2.3. Phí dịch vụ
Đây là khoản phí tính thêm (cùng với thuế VAT) được pháp luật cho phép thu và sẽ ghi trong hóa đơn thanh toán. Thông thường, tùy vào loại hình kinh doanh của nhà hàng mà phí dịch vụ sẽ dao động trong khoảng 5-10% trên tổng hóa đơn. Trên thực tế, phí dịch vụ và tiền tip là hai khoản phí tách biệt với nhau.
Tại nước ngoài, bên cạnh thanh toán hóa đơn đã bao gồm cả phí dịch vụ và thuế thì họ còn tip thêm tiền cho nhân viên. Thế nhưng tại Việt Nam thì nhiều khách hàng vẫn mặc định tiền tip cho nhân viên đã được bao gồm trong phí dịch vụ. Trong trường hợp này, phía nhà hàng cần quyết định rõ ràng về bản chất của khoản phí này để có cách phân chia công bằng cho nhân viên của mình.
3. Quy tắc phân chia tiền tip
Đối với ngành F&B tại Việt Nam, tiền tip thường được sử dụng rộng rãi ở các nhà hàng lớn, sang trọng và cao cấp. Hình thức này được xem như 1 khoản thu nhập thêm cho nhân viên, đặc biệt là nhân sự đảm nhiệm vị trí phục vụ.
3.1. Của cá nhân nào, người đó hưởng
Lợi ích
Hạn chế
Xem thêm: Bật mí bộ câu hỏi khảo sát giúp chủ quán cải thiện chất lượng nhà hàng
Giải pháp
Đây có thể xem là vấn đề trong nội bộ mà chủ kinh doanh cần sát sao để điều chỉnh ngay lập tức, tránh dẫn tới tình trạng nhân viên có sự phân biệt đối xử với khách hàng. Cần làm rõ cho nhân viên hiểu, không để xảy ra tình trạng nhân viên có suy nghĩ lệch lạc, tiền tip bị biến tướng bởi cách tư duy đó.
3.2. Chia theo tỷ lệ phần trăm
Lợi ích
Một số nhà hàng áp dụng việc chia tiền tip theo tỷ lệ phần trăm dựa trên mức độ đóng góp của mỗi nhân viên. Điều này giúp đánh giá được hiệu quả công việc mỗi bộ phận, đồng thời nhân viên nào cũng được hưởng quyền lợi tương xứng với đóng góp của họ. Từ đó, thúc đẩy toàn bộ nhân viên hoàn thành công việc một cách tốt nhất có thể.
Tiêu chí để có thể đánh giá đúng và phân chia chuẩn tỷ lệ phần trăm tiền tip dựa trên:
– Khối lượng công việc nhân viên đảm nhận
– Mức độ tiếp xúc với khách hàng
– Hiệu suất công việc
Hạn chế
Giải pháp
Khi áp dụng hình thức này chủ kinh doanh cũng cần lưu ý tới việc sắp xếp thời gian làm và phân chia công việc, để đảm bảo được quyền lợi cho nhân sự là như nhau.
Thảo luận với nhân sự của mình để xem xét về mong muốn và nguyện vọng của mỗi nhân viên, đưa ra được thời gian biểu phù hợp nhất tùy vào từng đối tượng (nhân viên làm toàn thời gian/nhân viên bán thời gian).
3.3. Chia đều cho toàn bộ nhân viên trong nhà hàng/quán ăn
Lợi ích
Hạn chế
Tuy nhiên, việc phân chia theo hình thức này vẫn còn nhiều kẽ hở. Bởi trong 1 tập thể khi xét về thái độ làm việc không phải tất cả đều như nhau, nên chỉ cần 1 cá nhân có thể ảnh hưởng tới lợi ích của cả tập thể.
Ví dụ trong quá trình phục vụ khách hàng, nhân viên bộ phận phục vụ sơ suất không ghi chú lại yêu cầu của khách, khiến khách hàng không hài lòng khi trải nghiệm dịch vụ. Từ đó, tất cả những quy trình trước đó dù có làm tốt cũng trở nên vô nghĩa, và việc khách hàng tặng tip là điều quá xa vời.
Giải pháp
Vì vậy, chủ kinh doanh cần nhìn nhận và đánh giá đúng thực tế xem hình thức trên có phù hợp để áp dụng vào nhà hàng/quán cafe mình hay không? Dựa vào các tiêu chí về năng lực làm việc của toàn bộ nhân viên, hiệu quả thu về, mức độ hài lòng của khách,…
4. Lựa chọn phương thức tiền tip phù hợp với loại hình kinh doanh
4.1. Nhà hàng phục vụ tại bàn (Full-service)
Thu nhập của các nhân viên trong các nhà hàng phục vụ tại bàn dựa vào tiền tip nhiều hơn bất kỳ loại hình kinh doanh nào khác. Điều quan trọng là bạn phải xem xét có bao nhiêu nhân viên ở các vị trí được nhận tiền tip, kinh nghiệm như thế nào, lịch làm việc và mức lương dự kiến đã bao gồm tiền tip.
Nếu mọi người trong đội ngũ có phần đồng đều cả về kinh nghiệm lẫn thời gian làm việc thì việc phân chia tiền tip sẽ không có quá nhiều sự chênh lệch. Bạn có thể chọn cách chia đều tiền tip bởi các nhân viên đều hiểu rõ trách nhiệm công việc của mình, biết cách hỗ trợ lẫn nhau trong công việc, cũng như đều có sự gắn bó nhất định với nhà hàng để cùng nỗ lực đóng góp công sức.
Ngược lại, với mức kinh nghiệm khác nhau, việc cộng gộp tiền tip rồi chia đều có thể không thật sự thỏa đáng khi những nhân viên kinh nghiệm có thể không hài lòng vì phải chia sẻ thu nhập của mình với những “lính mới” chỉ vừa vào làm trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, đừng quên rằng quyền lợi được chia đều tiền tip lại rất thu hút người mới trong quá trình tuyển dụng.
4.2. Nhà hàng thức ăn nhanh
Tại các nhà hàng thức ăn nhanh thì tiền tip thường sẽ được chia đều sau mỗi ca làm việc hoặc vào cuối ngày cho tất cả nhân viên tiền sảnh. Thế nhưng đồng thời vẫn sẽ có một số thương hiệu thức ăn nhanh như McDonald’s không cho phép nhân viên nhận tiền tip từ khách hàng. Do vậy, nếu nhà hàng của bạn cho phép nhận tip, hãy xác định cụ thể bộ phận nào có thể được nhận tiền tip, và vị trí nào sẽ được chia nhiều hơn những vị trí khác.
4.3. Quán cà phê
Hầu hết trong các quán cà phê thường không có bộ phận hậu sảnh, chủ yếu là một nhóm nhân viên sẽ đảm nhận tất cả các công việc trong cửa hàng, từ pha chế thức uống, phục vụ khách hàng, vệ sinh cốc đĩa, lau dọn vệ sinh, cho đến quản lý và báo cáo sổ sách. Do không có bộ phận hậu sảnh và khối lượng công việc của mỗi người đều tương đương nhau nên việc phân chia tiền tip sẽ dễ dàng hơn so với những loại hình khác. Cũng giống như nhà hàng thức ăn nhanh, tiền tip có thể được tổng hợp để chia đều cho tất cả nhân viên sau mỗi ca làm hoặc vào cuối ngày.
4.4. Quán ăn bình dân
Tại các quán ăn bình dân thì văn hóa tiền tip có thể không quá phổ biến do đối tượng mục tiêu của loại hình này thường là những khách hàng thuộc phân khúc bình dân, có thu nhập trung bình. Mọi người sẽ tập trung vào chất lượng món ăn nhiều hơn, ít có nhu cầu về trải nghiệm chất lượng dịch vụ như nhà hàng cao cấp hay phục vụ tại bàn. Điều này đồng nghĩa với việc nhân viên phục vụ sẽ không có quá nhiều tương tác với khách hàng để nhận được tiền tip. Thế nhưng, bạn có thể cải thiện thu nhập cho nhân viên của mình bằng cách trả lương theo giờ cao hơn, hoặc nếu có tip sẽ chia theo thời gian làm việc của mỗi người để đảm bảo tính công bằng.
4.5. Nhà hàng cao cấp
Đối với loại hình kinh doanh nhà hàng cao cấp thì tiền tip là một phần đáng kể trong thu nhập của mỗi người. Bởi dịch vụ tại những cơ sở này đòi hỏi phải đạt tiêu chuẩn cao, tất cả nhân viên tiền sảnh đều phải được đào tạo bài bản, hoặc thậm chí là nhiều năm kinh nghiệm mới có thể đảm bảo hoàn thành tốt công việc của mình. Chính vì thế, những nhân viên trong nhà hàng cao cấp nên được trả lương tương xứng với chuyên môn của họ bằng tất cả tiền tip mà họ nhận được trực tiếp từ khách hàng, hoặc ít nhất là phần lớn trong số đó.
5. Lời kết
Trên đây là những quy tắc phân chia tiền tip cho nhân viên trong nhà hàng/quán cafe hiện đã và đang được áp dụng phổ biến. Hy vọng thông qua bài viết trên giúp bạn nhìn nhận được những ưu nhược điểm của từng quy tắc để áp dụng phù hợp nhất với mô hình nhà hàng/quán cafe của mình .
Bạn có thể tham khảo một số phần mềm sau để vận hành kinh doanh trơn tru hơn nhé!
Phần mềm quản lý quán cafe chuyên nghiệp, dễ sử dụng nhất
Top 5 phần mềm quản lý nhà hàng được ưa chuộng nhất hiện nay
