Cocktail và Mocktail là hai loại thức uống vô cùng phổ biến được phục vụ các quán bar, nhà hàng hoặc các bữa tiệc tụ họp. Với tên gọi có phần giống nhau, công thức pha chế gần như tương tự nhau, đến vẻ ngoài cũng rất khó phân biệt, nếu không phải người trong nghề chắc chắn sẽ khiến nhiều người nhầm lẫn giữa hai loại thức uống này. Tuy nhiên, để phân biệt Cocktail và Mocktail hoàn toàn không hề phức tạp chút nào, chỉ cần ghi nhớ một số đặc điểm lưu ý sau đây, không chỉ Bartender mà bất cứ ai cũng đều có thể dễ dàng gọi tên hai loại thức uống này.
[crp]
Cocktail là gì?
Thuật ngữ Cocktail được dùng để chỉ một hỗn hợp đồ uống có cồn được pha chế từ sự kết hợp giữa rượu và các thành phần nguyên liệu khác. Theo đó, một loại cocktail tiêu chuẩn phải pha chế từ chất nền (có thể là một hoặc nhiều loại rượu mạnh), chất tạo mùi (rượu mùi, kem, sữa, nước ép trái cây,… để quyết định mùi vị chính của ly Cocktail), và chất phụ trợ (syrup, nước đường, nước cốt chanh, hương liệu, thảo mộc, soda… giúp tăng thêm hương vị và màu sắc cho ly Cocktail). Ngày nay, có đến hàng nghìn loại cocktail được sáng tạo từ những công thức tiêu chuẩn, tuy không còn giữ được nguyên bản, thế nhưng vẫn luôn đảm bảo phải có đủ ba thành phần trên.
Nhờ vào sự kết hợp tinh tế từ rất nhiều thành phần nguyên liệu như vậy, nên Cocktail cũng cho ra rất nhiều hương vị khác nhau, đa dạng từ ngọt, chua, đắng cho đến thơm béo hay nồng nàn. Một số loại Cocktail nổi tiếng như Old Fashioned, Margarita, Negroni, Dry Martini, French 75,… Tuy rằng Cocktail là loại thức uống chỉ cần hòa trộn các thành phần nguyên liệu, thế nhưng lại không hề đơn giản để pha chế được một ly Cocktail chuẩn vị. Hương vị cuối cùng của ly Cocktail ngoài thành phần nguyên liệu, còn phụ thuộc vào công thức và liều lượng pha chế, trong đó rượu mạnh (thành phần có cồn) được kết hợp với chất tạo mùi theo đúng tỷ lệ.
Mocktail là gì?
Thuật ngữ Mocktail thực chất được xuất phát từ chữ viết tắt của “Mock Cocktail” cũng là một hỗn hợp đồ uống được pha chế từ sự kết hợp giữa nhiều thành phần nguyên liệu khác nhau như nước ép hoa quả, soda, trái cây, sữa, trứng, hương thảo,… Điểm khác nhau cơ bản nhất để phân biệt với Cocktail là trong Mocktail hoàn toàn không chứa rượu hay bất cứ thành phần có cồn nào trong công thức pha chế. Vốn dĩ, sự xuất hiện của Mocktail dành để phục vụ những ai muốn uống cocktail nhưng lại không dùng được sản phẩm có cồn, do vậy mà Mocktail rất được trẻ em, phụ nữ, người có tuổi, và tất nhiên cả những người không uống được rượu ưa chuộng.
Bởi vì không có thành phần từ rượu, không cần phải tuân theo tỷ lệ tiêu chuẩn nên thao tác pha chế Mocktail cũng trở nên dễ dàng hơn nên bất cứ ai cũng có thể pha chế được một ly Mocktail thơm ngon. Một số loại Mocktail nổi tiếng như Cinderella, Shirley Temple, Mojito, Sweet Sunrise, Grapefruit Spritzer,… Tuy nhiên, vẫn có một số Mocktail mang vị chát nhẹ do có thành phần lên men như Mulled Apple Cider (dùng rượu táo), Watermelon Bellinis (dùng vang sủi tăm), Mango Mule (dùng bia gừng),…
Sự khác biệt giữa Cocktail và Mocktail
Tuy cùng là thức uống được pha chế từ sự kết hợp giữa các loại nguyên liệu khác nhau, nhưng giữa Cocktail và Mocktail vẫn có những khác biệt nhất định.
Nồng độ cồn trong Cocktail và Mocktail
Như đã nói, điểm khác biệt cơ bản nhất giữa Cocktail và Mocktail là Cocktail có thành phần chứa cồn, còn với Mocktail thì không. Nồng độ cồn của rượu được sử dụng trong Cocktail thường rất cao, một số loại rượu mạnh có thể lên đến 80% ALC (đơn vị xác định nồng độ cồn theo quy ước của Anh), trong khi Mocktail cho dù sử dụng thành phần lên men cũng chỉ rơi vào khoảng 5%. Chính vì vậy mà sự xuất hiện của Mocktail là giải pháp tuyệt vời cho những người không thể uống được rượu hoặc đồ uống có cồn cũng có thể dùng được thức uống có hương vị như Cocktail.
Tiêu chuẩn tỷ lệ khi pha chế Cocktail và Mocktail
Điểm khác biệt thứ hai giữa Mocktail và Cocktail là bất kỳ người nào cũng có thể pha chế Mocktail, vậy nhưng để pha chế Cocktail thì phải tuân theo những nguyên tắc tiêu chuẩn. Quá trình chuẩn bị Mocktail rất đơn giản, bạn chỉ cần kết hợp nước ép trái cây với các loại nguyên liệu phụ trợ khác như syrup, nước đường, sữa hay mật ong, và hoàn toàn có thể dễ dàng thực hiện tại nhà. Ngược lại, với pha chế Cocktail lại cần thực hiện theo đúng tỷ lệ yêu cầu giữa rượu mạnh, đồ uống có cồn với các loại nước ép hoa quả. Việc pha chế theo đúng tỷ lệ như vậy nhằm đảm bảo hàm lượng cồn có trong rượu không vượt quá hàm lượng nước ép trái cây và luôn nằm trong phạm vi thích hợp sử dụng. Ngoài ra, hiện nay cũng đã có một số loại Mocktail cần được thực hiện theo công thức tiêu chuẩn như Roy Rogers, Lime Rickey, và Shirley Temple,…
Khách hàng ưa chuộng Cocktail hay Mocktail
Việc lựa chọn dùng Cocktail hay Mocktail cũng mang đến nhiều sự khác biệt trong hoạt động kinh doanh của các quán bar, club hoặc pub. Rõ ràng với những người biết uống rượu và muốn tận hưởng cảm giác sảng khoái mà rượu mang lại tất nhiên sẽ chọn Cocktail, trong khi với những người không uống được thức uống có cồn thì sẽ lựa chọn Mocktail. Điều này cũng giải thích vì sao menu của các quán beer bar, club thường phục vụ đa dạng các món thức uống Cocktail hơn so với Mocktail, vì đối tượng khách hàng đến những nơi đây hầu hết đều là những người có thể dùng được thức uống có cồn.
Hương vị của Cocktail và Mocktail
Bởi vì có những điều kiện khác nhau trong công thức pha chế nên hương vị giữa Cocktail và Mocktail cũng có những điểm khác biệt đáng kể. Cụ thể, bởi vì có sự xuất hiện của thành phần từ rượu nên hương vị của Cocktail thường sẽ mang vị chua hoặc vị đắng, trong khi với Mocktail lại thiên về vị ngọt nhiều hơn, dễ uống và cũng tươi mát hơn do được pha chế chỉ từ nước ép trái cây và syrup. Nhưng đồng thời, cũng vẫn có một số loại Mocktail mang vị chua hoặc đắng nhẹ do đã trải qua quá trình lên men trong thời gian dài trước khi sử dụng, nhưng nhìn chung vẫn không thể sánh với vị đắng hoặc chua có trong các loại cocktail.
Giá thành Cocktail và Mocktail
Tuy mỗi khu vực, mỗi quán bar, club sẽ có mức định giá khác nhau, nhưng điểm chung đều là Cocktail sẽ có mức giá cao hơn nhiều so với Mocktail có mức giá vừa phải, hợp túi tiền của hầu hết mọi người. Một trong những yếu tố mấu chốt khiến Cocktail có giá thành đắt đỏ là do chúng chứa thành phần từ rượu, bao gồm cả rượu nền (rượu mạnh) và rượu mùi, tùy thuộc vào phương pháp, thời gian chưng cất và thương hiệu sản xuất mà một số loại rượu sẽ có mức giá vô cùng đắt tiền. Mặt khác, Mocktail có mức giá phải chăng vì thao tác pha chế đơn giản và thành phần nguyên liệu cũng dễ dàng tìm kiếm hơn hoặc thậm chí có thể tự làm.
Quy định pháp luật về Cocktail và Mocktail
Do được xếp vào loại thức uống có cồn nên tại một số quốc gia trên thế giới đã có quy định nghiêm ngặt về giới hạn độ tuổi và điều kiện được phép sử dụng Cocktail. Theo đó, nhiều quốc gia đã quy định chỉ công dân trên 18 tuổi và một số nơi yêu cầu 21 tuổi mới có thể sử dụng cocktail, đồng thời, bất kỳ nhà bán lẻ hoặc nhà phân phối nào bán đồ uống có cồn cho người dưới độ tuổi yêu cầu đều phải đối mặt với hậu quả nghiêm trọng, bao gồm cả thu hồi giấy phép kinh doanh. Ngược lại, không có bất quy định về giới hạn độ tuổi, yêu cầu sử dụng hay điều kiện buôn bán nào áp dụng cho Mocktail cả. Hiện nay, tại Việt Nam tuy không có quy định cụ thể dành riêng cho Cocktail, nhưng vẫn có quy định về điều kiện sử dụng rượu, bia và các loại thức uống có cồn khác.
Cả Cocktail và Mocktail đều là những loại thức uống ngon miệng, hấp dẫn, có tính thẩm mỹ cao, và thậm chí còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe về mặt giá trị dinh dưỡng. Tuy nhiên, vì Cocktail và Mocktail hướng đến hai đối tượng sử dụng khác nhau, nên với trách nhiệm là một Bartender, bạn không chỉ phải biết cách phân biệt hai loại thức uống này, thành thục thao tác pha chế, mà còn phải cẩn thận tư vấn cho khách hàng để họ có thể lựa chọn được thức uống phù hợp với mình nhất.
